Barefoot schoenen worden steeds populairder onder een groeiende groep gezondheidsbewuste mensen. Sociale media maken het gemakkelijk voor nieuwe fabrikanten en merken om een markt te vinden. Als term suggereren 'barefoot schoenen' dat die passen bij je 'natuurlijke' voetvorm, fysieke structuur en looppas, maar in de praktijk kan een 'barefoot schoen' helemaal niet aansluiten op je persoonlijke behoefte.
Je voeten zijn schoenvormig, niet voetvormig
Een leven lang schoenen dragen die uw natuurlijke voetvorm en looppatroon beperken, heeft waarschijnlijk geleid tot: schoenvormige voeten in plaats van voetvormig. De meeste schoenen hebben een aanzienlijke hielval, dit veroorzaakt een onbalans waarbij je zwaartepunt naar de bal van de voet verschuift. Het verbiedt je om natuurlijk te bewegen.
Bovendien geven schoenontwerpers de voorkeur aan een slanke of puntige vorm die je tenen beperkt in natuurlijke beweging en functie. Wrijving plus warmte leiden tot blaren, eelt en het verhoogt het risico op het ontwikkelen van voetschimmel. De meeste moderne schoenen zijn duidelijk niet bedoeld voor bewegingsvrijheid maar voor modieuze looks, ongeacht de kosten.
Extra druk op de voorvoet legt ook extra stress op de middenvoetsbeentjes, met tenen die als het ware 'klauwen' naar grip. Deze spanning kan leiden tot compensatiepatronen die helemaal doorwerken in het bewegingsapparaat, van voeten, enkels, knieën tot heupen en onderrug. De huidige staat (of vorm) van je voeten moet het startpunt zijn voor elk paar schoenen, inclusief zogenaamde 'barefoot schoenen'.
De volgende keer dat je 'five fingers' overweegt met van die funky losse tenen, moet je rekening houden met de huidige staat van je voet. Kan de grote teen bijvoorbeeld functioneren zoals het hoort? Heeft je voet echt baat bij een dunne zool?
Barefoot schoenen zijn voor gezonde blote voeten
Zonder een goede beoordeling van je voeten, kunnen barefoot schoenen schade aanrichten aan een reeds aangetaste voetstructuur. Schoenvormige voeten hebben namelijk tijd nodig om de aangerichte schade ongedaan te maken. Stel dat je al 30 jaar hakken en puntige schoenen draagt, dan kan 'zomaar op blote voeten lopen' tegen je gaan werken. Je intrinsieke voetspieren hebben training in balans en kracht nodig om de verloren voetfunctie terug te krijgen.
Houd ook rekening met het feit dat de vetkussentjes (onder de bal van de voet) mogelijk zijn afgenomen als gevolg van leeftijd of verkeerd schoeisel. In dat geval zal een barefoot schoen met een dunne en flexibele zool de voeten waarschijnlijk zintuiglijk overbelasten. Te veel sensorische input is verre van nuttig. We zoeken precies de juiste hoeveelheid stimulatie, die voor iedereen anders is.
Barefoot schoenen zijn alleen een goede optie voor redelijk gezonde voeten.
Gezonde voetfunctie
Een volledig functionele voet beweegt goed van hiel, enkel tot voorvoet tijdens het lopen. De voorvoetstructuur moet vlak zijn zodat alle middenvoetsbeentjes de vloer raken. Samen met de juiste (gespreide) teenuitlijning brengen gezonde voeten gemakkelijk gewicht over en beweeg je zonder pijn naar voren.
Samen met de juiste (gespreide) teenuitlijning kunnen gezonde voeten gemakkelijk gewicht overbrengen en je zonder pijn vooruit bewegen.
Een voornamelijk zittende levensstijl gecombineerd met het dragen van schoenen met hakken verkort de kuitspieren. Als mensen overstappen op minimalistische schoenen, zou het geen verrassing moeten zijn dat ze kuit- en achillespeespijn ervaren.
Vooral als ze te snel overstappen. Als je blessurevrij wilt blijven, is het belangrijk om het rustig aan te doen. Activeer de intrinsieke voetspieren met 'foam rolling' (bv black roll of tennisbal) en laat ze hun taak op natuurlijke wijze uitvoeren, vanuit een neutrale, platte positie. Voeg dan rekoefeningen toe en overweeg om teenspreiders te gebruiken om alle tenen opnieuw uit te lijnen.
Kies functionele schoenen
Als het om functionele schoenen gaat, hebben we het over ‘onderhandelbare’ en ‘niet-onderhandelbare’ aspecten van de schoen.
Functionele schoenen hebben een brede neus die bewegingsruimte biedt voor je tenen om te spreiden en uit te zetten tijdens het bewegen. Een brede, platte neus is een must, er valt niet over te onderhandelen. Maar als we kijken naar hiel drop en dikte van de zool moeten we kijken naar individuele behoeften. Beide zijn bespreekbaar.
Als iemand een zeer beperkte enkelmobiliteit heeft, kan een kleine heel-drop erg nuttig zijn tijdens transitie en training naar voetgezondheid. Voor mensen in de veertig en ouder is de kans groot dat de vetkussentjes in de voorvoet langzaam zijn afgenomen. Lopen of rennen op ruwe of harde oppervlakken kan dan leiden tot extra stress in de middenvoetsbeentjes (vooral bij een gecompromitteerde rigide voet). Zodra de voeten zijn overbelast met stressvolle input, kunnen kleine fracturen of onbalans leiden tot pijn die niet verdwijnt door het toevoegen van meer trainingsbelasting.
Biologie versus geloof
Een gezonde voet heeft het vermogen om te ontspannen tijdens beweging. Als je teveel pusht, zullen de voordelen van barefoot lopen en rennen snel verdwijnen.
Dus in plaats van te geloven dat barefoot schoeisel het beste is voor iedereen, kijk eerst naar de biologie. Kijk naar je hardware (structuur, voeten, teenfunctie, uitlijning) en voeg dan schoeisel toe dat past bij een software-update (goede training, veranderingen in levensstijl). Je structurele of voetproblemen zullen niet op magische wijze verdwijnen na het dragen van barefoot schoeisel.
Terwijl je je schoenen een update geeft, wil je misschien ook een hard- en software-update overwegen. Wanneer je nieuwe schoenen koopt, kijk dan altijd naar schoenen die de natuurlijke vorm van de voet niet vernauwen en vind precies de juiste hoeveelheid demping die bij je past.
Laatste tips
- Als je op zoek bent naar minimale barefoot schoenen, kijk eens bij Xero Shoes.
- Zoek met schoenvormige voeten schoeisel die de voetvorm niet beperkt en voeg bescherming toe zoals Luna Sandalen.
- Als je een fervent hardloper bent, kijk dan eens naar zero-drop schoenen met een brede neus zoals Joe Nimble of Altra's.